prāṇāyāmaṃ kṛtvā || PS_1.16 ||

• atra prāṇo nāma ya eṣa mukhanāsikābhyāṃ niḥsarati vāyur eṣa prāṇaḥ // PSBh_1.16:1
• tasya āyāmo nigraho nirodhaḥ sa prāṇāyāmaḥ // PSBh_1.16:2
• sa ca puruṣavṛttir draṣṭavyaḥ // PSBh_1.16:3
• kasmāt // PSBh_1.16:4
• jñānecchāprayatnapūrvakatvāt prāṇāyāmasya ca // PSBh_1.16:5
• ekoddhāto dvir uddhāto vā // PSBh_1.16:6
• tathā viṃśatimātraś caturviṃśatimātras triṃśanmātro vā // PSBh_1.16:7
• mātrā tv akṣinimeṣakālaḥ // PSBh_1.16:8
• sa yathāśakti yathābalaṃ kartavyaḥ // PSBh_1.16:9
• tasmād upaspṛśya padmakasvastikopasthāñjalikārdhacandrapīṭhakadaṇḍāyatasarvatobhadrādīnām anyatamenāsanabandhena prāṅmukha udaṅmukho vā upaviśyaitāny aṅgāni kṛtvā grīvām unnāmya pūraṇapūrvako vā recakapūrvako vā tāvat kartavyo yāvan nigṛhītā vāyavo dhyānībhūtaś ca bhavati // PSBh_1.16:10
• tatra dhyānībhūto nāma yadā dantivad antaḥśarīraṃ pūrṇaṃ bhavati // PSBh_1.16:11
• nigṛhītānāṃ tu lakṣaṇaṃ yadā kūrmavad antaḥśarīre ucchvāsapratyucchvāsā vartante svacchendriyaś ca bhavati tadā mantavyā nigṛhītā vāyava iti // PSBh_1.16:12
• tataḥ śanaiḥ śanair moktavyā nāsikayā yathotpalapattram api nāsāpuṭasthaṃ na kampayati // PSBh_1.16:13
• tad atra praśnākrāntau krameṇākramitavyaḥ antarbhāve ’ntare vāyavo bhāvayitavyāḥ // PSBh_1.16:14
• ana prāṇane // PSBh_1.16:15
• āṅ iti āsanabandhanibhṛtanigṛhītakaluṣakṣapaṇavisargādimaryādām adhikurute // PSBh_1.16:16
• yam u bandhane // PSBh_1.16:17
• bandhayitavyāḥ // PSBh_1.16:18
• ḍukṛñ karaṇe draṣṭavyaḥ // PSBh_1.16:19
• tvā iti karmaniṣṭhāyām // PSBh_1.16:20
• vicchedavad ity arthaḥ // PSBh_1.16:21
• āha atha kṛte prāṇāyāme yadi kaluṣaṃ na kṣīṇaṃ syāt tato ’nena kiṃ kartavyam // PSBh_1.16:22
• tad ucyate japyam // PSBh_1.16:23
• yasmād āha // PSBh_1.16:24